Warzywa ozime – wysiej jesienią na wczesny zbiór
Aby przyspieszyć zbiór niektórych warzyw, możemy zastosować siew przedzimowy. Warzywa ozime możemy siać od października aż do początku grudnia, jeżeli pozwala na to pogoda. W porównaniu z siewem wiosennym, plony będziemy mogli zebrać o około od 2 do 3 tygodni wcześniej. Najczęściej uprawiamy w ten sposób ozime cebulę oraz czosnek. Jesienią można także wysiać mrozoodporne, wczesne odmiany marchwi, pietruszki, kopru oraz szpinaku. Dodatkowo we wrześniu do sadzenia nadają się mrozoodporne odmiany rzodkiewek, sałaty, roszponki czy buraków liściowych.
Jakie wymagania mają warzywa ozime?
Najpierw trzeba wybrać odpowiednie miejsce do sadzenia roślin ozimych. Jakie będzie najlepsze stanowisko? Na pewno dobrze nasłonecznione i osłonięte od wiatrów. Gleba powinna być żyzna, lekka, przepuszczalna oraz próchnicza. Roślinom należy zapewnić możliwość szybkiego nagrzewania się podłoża wiosną – to dzięki temu wegetacja warzyw ozimych rozpocznie się wcześniej i w rezultacie zapewni szybsze zbiory.
Stanowisko pod rośliny ozime przygotowujemy około miesiąc przed terminem siewu. W tym celu glebę oczyszczamy z resztek pozostałych po wcześniejszych uprawach. Zimą warzywa korzeniowe gromadzą azotany i metale ciężkie, dlatego ważne jest, aby od 2 do 3 tygodni przed siewem zastosować nawozy potasowe oraz fosforowe. Możemy również nasze zagony nawozić kompostem. Pamiętajmy, aby nie nawozić warzyw ozimych azotem, gdyż w czasie zimy i tak zostanie on z gleby wymyty. Nawozy azotowe można natomiast spokojnie stosować wiosną. Kiedy przygotowujemy miejsce do siewu, zwróćmy uwagę również na stan gleby – należy ją przekopać i wyrównać grabiami. Nasiona siejemy gęściej niż w terminie wiosennym, ponieważ część z nich może wymarznąć.
Jak uprawiać poszczególne gatunki warzyw ozimych?
Poniżej przedstawiamy kilka porad dotyczących upraw określonych gatunków warzyw.
Czosnek ozimy
Czosnek sadzimy w okresie od października do połowy listopada. Pod siew przygotowujemy glebę – spulchniamy ją i wyrównujemy powierzchnię. Ważne jest, aby czosnek ozimy sadzić na głębokość większą od tej, która zalecana jest w terminie wiosennym – dla cebulek jest to od 4 do 5 cm, a dla ząbków – od 5 do 6 cm. Ząbki czosnku sadzimy pionowo, piętką w dół. Wczesną wiosną, przy temperaturze od 3 do 5°C, czosnek wznowi swój wzrost. Pamiętajmy, aby nie uprawiać czosnku po warzywach cebulowych – zwiększy to wrażliwość na choroby grzybowe. Dobrą opcją jest miejsce po fasoli, grochu, ogórkach bądź pomidorach. Na przełomie września i października sadzić można cebule czosnku niedźwiedziego. Jego liście zbiera się od marca do kwietnia.
Cebula ozima
Cebulę dymkę najlepiej wysadzić w październiku. Możliwy jest również termin listopadowy, ale wiąże się on ze sporym ryzykiem. Aby cebula przetrwała zimę i jak najszybciej wzrosła, trzeba posadzić ją w miejscu po roślinach uprawianych na oborniku. Jeżeli natomiast nie mamy takiego stanowiska, należy pamiętać o nawożeniu zagonu kompostem co najmniej 2 tygodnie przed terminem siewu. Do sadzenia przeznaczamy dużą dymkę (o średnicy co najmniej 2 cm), ponieważ mniejsza gorzej przezimuje. Sadzimy w ten sposób, aby wierzchołki znalazły się od 3 do 4 cm pod powierzchnią gleby. Przed nadejściem zimy stanowisko przykrywamy łętami bądź słomą. Jeżeli natomiast zagon przykryjemy na przykład agrowłókniną, cebula ozima będzie możliwa do zbioru już w połowie kwietnia.
Marchew ozima
Termin siewu marchwi dobieramy do warunków pogodowych tak, aby rośliny nie wykiełkowały jeszcze jesienią. Jeżeli tak się stanie, to niestety nie przetrwają one zimy. Pamiętajmy, że marchew zaczyna kiełkować w temperaturze 4°C. Wysiejmy więc to warzywo tuż przed nastaniem mrozów. Najlepiej będzie zrobić to w listopadzie albo nawet w pierwszych dniach grudnia. Jesienią siejmy więcej nasion niż wiosną. Zagon warto przykryć słomą, matami bądź łętami. Na plony możemy przygotować się już w końcówce maja i kontynuować zbiory przez cały czerwiec.
Pietruszka ozima
Zalecenia co do siewu pietruszki ozimej są podobne, jak w przypadku marchwi. Trzeba jednak wiedzieć, że zimuje ona znacznie lepiej niż marchew. Wiosną siewki pietruszki znoszą niewielkie przymrozki. Odmiany dobre do siewu zimowego to pietruszka korzeniowa „Cukrowa”, a także „Kaśka” oraz „Lenka”.
Koper ozimy
Termin siewu kopru ozimego na wczesny zbiór przypada – w zależności od pogody – od końca listopada do nawet początku lutego. Roślinę tę wysiewamy w rzędach odległych od siebie do 15 do 20 cm, z kolei jeżeli chcemy zebrać dojrzałe baldachy, odległość tę zwiększamy o połowę. Polecane odmiany to „Lukkulus”, „Ambrozja”, „Szmaragd” i „Amat”.
Szpinak ozimy
Szpinak na wczesny zbiór wysiewamy do końca września. Nasiona należy umieszczać w ziemi na głębokości od 2 do 3 cm, w rzędach odległych co 20 lub 25 cm. Pamiętajmy, że rośliny najlepiej przezimują, jeżeli przed nadejściem grudnia rozwiną od 2 do 3 liści. Przed nadejściem większych przymrozków szpinak okrywamy zaschłymi łodygami innych roślin, nie ograniczając jednak roślinie dostępu do światła słonecznego. Wczesny zbiór szpinaku możliwy będzie od kwietnia.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
